ایرج میرزا

     *** قلب مادر ***

داد معشوقه‌ به‌ عاشق‌ پیغام‌ 

كه‌ كند مادر تو با من‌ جنگ‌ 

هركجا بيندم‌ از دور كند 

چهره‌ پرچين‌ و جبين‌ پر آژنگ‌ 

با نگاه‌ غضب‌ آلود زند 

بر دل‌ نازك‌ من‌ تيري‌ خدنگ‌ 

مادر سنگدلت‌ تا زنده‌ است‌ 

شهد در كام‌ من‌ و تست‌ شرنگ‌ 

نشوم‌ يكدل‌ و يكرنگ‌ ترا 

تا نسازي‌ دل‌ او از خون‌ رنگ‌ 

گر تو خواهي‌ به‌ وصالم‌ برسي‌ 

بايد اين‌ ساعت‌ بي‌ خوف‌ و درنگ‌

روي‌ و سينه‌ تنگش‌ بدري‌ 

دل‌ برون‌ آري‌ از آن‌ سينه‌ تنگ‌ 

گرم‌ و خونين‌ به‌ منش‌ باز آري‌ 

تا برد زاينه‌ قلبم‌ زنگ‌ 

عاشق‌ بي‌ خرد ناهنجار 

نه‌ بل‌ آن‌ فاسق‌ بي‌ عصمت‌ و ننگ‌ 

حرمت‌ مادري‌ از ياد ببرد 

خيره‌ از باده‌ و ديوانه‌ زبنگ‌ 

رفت‌ و مادر را افكند به‌ خاك‌ 

سينه‌ بدريد و دل‌ آورد به‌ چنگ‌

قصد سرمنزل‌ معشوق‌ نمود 

دل‌ مادر به‌ كفش‌ چون‌ نارنگ‌ 

از قضا خورد دم‌ در به‌ زمين‌ 

و اندكي‌ سوده‌ شد او را آرنگ‌

وان‌ دل‌ گرم‌ كه‌ جان‌ داشت‌ هنوز 

اوفتاد از كف‌ آن‌ بي‌ فرهنگ‌ 

از زمين‌ باز چو برخاست‌ نمود 

پي‌ برداشتن‌ آن‌ آهنگ‌ 

ديد كز آن‌ دل‌ آغشته‌ به‌ خون‌ 

آيد آهسته‌ برون‌ اين‌ آهنگ‌: 

آه‌ دست‌ پسرم‌ يافت‌ خراش‌ 

آه‌ پاي‌ پسرم‌ خورد به‌ سنگ

ایرج میرزا

ابليس شبي رفت به بالين جواني 

آراسته با شكل مهيبي سر و بر را

گفتا كه: «منم مرگ و اگر خواهي زنهار 

بايد بگزيني تو يكي زين سه خطر را

يا آن پدر پير خودت را بكشي زار 

يا بشكني از خواهر خود سينه و سر را 

يا خود ز مي ناب كشي يك دو سه ساغر 

تا آن كه بپوشم ز هلاك تو نظر را

لرزيد ازين بيم جوان بر خود و جا داشت 

كز مرگ فتد لرزه به تن ضيغم نر را

گفتا: «پدر و خواهر من هر دو عزيزند 

هرگز نكنم ترك ادب اين دو نفر را 

ليكن چون به مي دفع شر از خويش توان كرد 

مي نوشم و با وي بكنم چاره ي شر را» 

جامي دو بنوشيد و چو شد خيره ز مستي 

هم خواهر خود را زد و هم كشت پدر را 

اي كاش شود خشك بن تاك خداوند 

زين مايه ي شر حفظ كند نوع بشر را

ایرج میرزا

نبیـــنی خیر از دنیــــا عـــلایی!

  رســد از آسمــــان بر تو بلایی

تو را کردیم ای گوســاله، مامور   

  نه ماموری که المامور معـــذور

که بنمــایی در آمریکا تجــسس        

 بیاری  مستشاری با  تخـــصص

در آمریکا به  خرها  کردی اعلان          

که باشد مرتع سبــزی در ایران

ز نوع خود فرستـادی  کمنـــدی          

خصوصاً  یک خــر  بالا  بلنـــدی

چموش و بدلگام و خام و گه ‌گیر         

نه از افســار می‌ترسد نه زنجیر

خران داخــلی  معـــــقول بودند           

 و جیــــه الملّه و مقـــبول بودند

که باشد این مَثَل منظور هرکـس         

       زبان خـــر خَلَج می‌دانـــد و بس      

نه  تنــها  مرتع ما  را  چـــــریدند        

  پدرس.. صاحبان بر سبزه ر..دند